پروتکل ZKsync: راه حلی لایه دوم برای تراکنش‌های سریع و ارزان در شبکه اتریوم

پروتکلZKsync ، یک راه حل لایه دوم برای مقیاس پذیری شبکه اتریوم است که با هدف افزایش توان تراکنش شبکه و کاهش چشمگیر هزینه تراکنش ها فعالیت می کند. این راه حل بر پایه فناوری پیشرفته «اثبات دانش صفر» (ZK-rollup) بنا شده است. این فناوری امکان تجمیع چندین تراکنش را در یک اثبات واحد برای تایید روی بلاکچین اتریوم فراهم می سازد.

عملکرد ZKsync

هدف اصلی پلتفرم ZKsync، ارتقای شبکه اتریوم با رفع مشکلات کلیدی آن یعنی مقیاس پذیری پایین و کارمزد بالای تراکنش ها است. این پلتفرم از فناوری «ZK-Rollup» بهره می برد که نوعی اثبات دانش صفر است و امکان تجمیع چند تراکنش را در یک تراکنش واحد روی یک زنجیره جانبی (آف‌چین) فراهم می کند. این تراکنش واحد سپس برای تایید نهایی به بلاکچین اتریوم ارسال می شود. این روش به طور قابل توجهی بار محاسباتی روی شبکه اصلی اتریوم را کاهش می دهد و در نتیجه، باعث کاهش چشمگیر هزینه تراکنش ها و افزایش سرعت تایید آنها می شود.

برخی از شبکه های لایه دوم از «Optimistic Rollup» استفاده می کنند که در آن، تراکنش ها به صورت پیش فرض معتبر فرض می شوند مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. اما شبکه های لایه دوم مبتنی بر اثبات دانش صفر مانند ZKsync، به طور مرتب یک اثبات برای صحت همه تراکنش های تجمیع شده تولید می کنند. هزینه ارسال این اثبات به بلاکچین اتریوم، دلیل اصلی کارمزد کمی بالاتر این شبکه ها نسبت به شبکه های Optimistic است.

ZKsync که توسط آزمایشگاه های Matter Labs توسعه یافته است، با هدف حفظ امنیت و ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین اتریوم، در عین حال بهبود کارایی آن، معرفی شد. این سیستم برای کاربران و توسعه دهندگان بسیار جذاب است زیرا همچنان با قراردادهای هوشمند و ابزارهای موجود اتریوم سازگار است. این موضوع، یکپارچگی آسان را برای اپلیکیشن های غیرمتمرکزی که به دنبال بهره مندی از تراکنش های سریع تر و ارزان تر هستند، تسهیل می کند.

علاوه بر این، ZKsync به گونه ای طراحی شده است که یک پروتکل بدون نیاز به اعتماد باشد، یعنی برای نگهداری یا تایید وجوه کاربران به هیچ واسطه یا نگهبان نیازی ندارد. در عوض، این سیستم به صورت غیرمتمرکز عمل می کند و همه دارایی ها از طریق قراردادهای هوشمند روی بلاکچین اتریوم ایمن می شوند. این ساختار نه تنها ویژگی های امنیتی ذاتی اتریوم را حفظ می کند، بلکه حاکمیت کاربران بر دارایی هایشان را نیز تقویت می کند.

اکوسیستم ZKsync همچنین شامل پل هایی مانند پل ZKsync و پل های شخص ثالث مانند ZigZag است که انتقال بدون دردسر دارایی ها بین شبکه لایه ۱ و لایه ۲ را تسهیل می کنند. این قابلیت، جایگاه ZKsync را به عنوان یک راه حل مقیاس پذیری کاربرپسند و کارآمد تثبیت می کند. با وجود چنین مکانیزم هایی، ZKsync آماده پشتیبانی از طیف وسیعی از برنامه ها و موارد استفاده در شبکه اتریوم است و نویدبخش آینده ای با قابلیت مقیاس پذیری بیشتر و صرفه جویی قابل توجه در هزینه برای کاربران خود است.

ایردراپ  ZKsync

شبکه ZKsync، مشابه بسیاری از شبکه‌های لایه ۲، از یک مرتب‌کننده (Sequencer) برای جمع‌آوری تراکنش‌های جدید و یک اثبات‌کننده (Prover) برای ایجاد اثبات دانش صفر به منظور تأیید صحت تراکنش‌ها استفاده می‌کند. با این حال، در حال حاضر، این فرآیند عمدتاً متمرکز است.

آزمایشگاه‌های Matter Labs، به عنوان بخشی از برنامه‌های خود برای غیرمتمرکزسازی شبکه، توکنی به نام ZK معرفی کرده است. این توکن برای اعمال حکمروایی بر شبکه در مسیر غیرمتمرکزسازی آن مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

توزیع رایگان این توکن (ایردراپ) شامل طیف وسیعی از مشارکت‌کنندگان در اکوسیستم ZKsync می‌شود، از جمله کاربرانی که در چند سال گذشته به طور فعال از این شبکه استفاده کرده‌اند. معیارهای توزیع رایگان بر اساس میزان بالای استفاده از شبکه ZKsync Era یا پیش‌نیاز آن، شبکه ZKsync Lite، تعیین شده است. لازم به ذکر است که حدود ۳۳ درصد از کل توکن‌های ZK به تیم آزمایشگاه‌های Matter Labs و سرمایه‌گذاران آن اختصاص خواهد یافت.

بر اساس اعلام پروژه، امکان مشاهده تخصیص توکن‌ها در حال حاضر وجود دارد و توزیع نهایی توکن در ماه ژوئن انجام خواهد شد.